OQILONA ISTE‘MOL QILISH VA ISHLAB CHIQARISH MODELLARIGA O‘TISHNI TA’MINLASH

Barqaror rivojlanish 12-maqsadi Oqilona iste‘mol qilish va ishlab chiqarish modellariga o‘tishni ta’minlash (keying o‘rinlarda SDG 12 deb yuritiladi) deyiladi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan 2015-yilda belgilangan 17 ta Barqaror rivojlanish maqsadlaridan biridir. SDG 12 resurslardan unumli foydalanish, energiya samaradorligini oshirish, barqaror infratuzilmani taʼminlash, asosiy xizmatlardan foydalanish, yashil va munosib ish oʻrinlarini taʼminlash hamda hamma uchun yaxshi hayot sifatini taʼminlashga qaratilgan. SDG 12 ni amalga oshirish uchun2030-yilgacha 11 maqsad va taraqqiyot yo‘lini belgilash uchun 13 ko’rsatkich mavjud.

Birinchi 8 ta maqsad «maqsadli natijalar» deyiladi va ular quyidagilar:

  1. barqaror iste’mol va ishlab chiqarish namunalari bo‘yicha 10 yillik dasturlarni amalga oshirish;
  2. tabiiy resurslarni barqaror boshqarish va ulardan samarali foydalanishga erishish;
  3. chakana va iste’molchi darajasida aholi jon boshiga to’g’ri keladigan global oziq-ovqat chiqindilarini yarmiga kamaytirish, ishlab chiqarish va ta’minot zanjirlarida oziq-ovqat yo‘qotishlarini, shu jumladan hosildan keyingi yo‘qotishlarni kamaytirish;
  4. kimyoviy moddalar va barcha chiqindilarni butun hayot aylanishi davomida ekologik jihatdan oqilona boshqarishga erishish;
  5. oldini olish, kamaytirish, qayta ishlash va qayta foydalanish orqali chiqindilarni ishlab chiqarishni kamaytirish;
  6. kompaniyalarni barqaror amaliyotlarni qabul qilishga undash;
  7. barqaror davlat xaridlari amaliyotini ilgari surish;
  8. hamma joyda odamlar barqaror rivojlanish uchun tegishli ma’lumot va xabardorlikka ega bo‘lishini ta’minlash.

Maqsadga erishish uchun quyidagi vositalardan foydalaniladi:

  • rivojlanayotgan mamlakatlarni ilmiy va texnologik salohiyatini mustahkamlashda qo‘llab-quvvatlash;
  • barqaror rivojlanish ta’sirini monitoring qilish vositalarini ishlab chiqish va joriy etish;
  • isrofgarchilikni rag‘batlantiradigan qazib olinadigan yoqilg‘i subsidiyalari kabi bozor buzilishlarini bartaraf etish.

Dunyo aholisining ortib borayotgani tabiiy resurslardan beqaror foydalanish bilan birgalikda sayyoramizga halokatli ta’sir ko‘rsatmoqda – iqlim o’zgarishiga, ekotizimlarning buzilishiga va ifloslanish darajasining oshishiga olib keladi. Ushbu o‘sib borayotgan muammolar natijasida barqaror iste’mol va ishlab chiqarish hukumatlarni, korxonalarni va fuqarolarni kamroq xarajat bilan ko‘proq va yaxshiroq ishlashga ilhomlantirishga qaratilgan, chunki u atrof-muhitni buzmasdan iqtisodiy o‘sishga yordam beradi. Shuningdek, resurslar samaradorligini oshirish barqaror turmush tarzini targ‘ib qiladi. Bundan tashqari, barqaror iste’mol va ishlab chiqarish ham qashshoqlikni kamaytirishga va kam uglerodli, yashil iqtisodiyotga o‘tishga hissa qo‘shishi mumkin. Shu sababli, Birlashgan Millatlar Tashkiloti har bir maqsad va uning ko‘rsatkichlariga tegishli bo‘lgan barcha tashabbuslarni, jumladan, ishlab chiqarishning ekologik toza usullaridan foydalanish, chiqindilarni kamaytirishni taklif qiladi. 2030-yilga kelib, qayta ishlangan materialning tonnasida o‘lchanganda, milliy qayta ishlash stavkalari oshishi kerak. Bundan tashqari, kompaniyalar barqaror amaliyotlarni qo‘llashlari va barqarorlik hisobotlarini nashr etishlari kerak.

Scroll to Top