KENG QAMROVLI VA BARQAROR IQTISODIY O‘SISH HAMDA BARCHA UCHUN BANDLIK VA MUNOSIB MEHNAT QILISH IMKONIYATLARINI TA’MINLASHGA KO‘MAKLASHISH

Barqaror rivojlanish 8-maqsadi Keng qamrovli va barqaror iqtisodiy o‘sish hamda barcha uchun bandlik va munosib mehnat qilish imkoniyatlarini ta’minlashga ko‘maklashish. (keying o‘rinlarda SDG 8 deb yuritiladi) deyiladi. SDG 8ni amalga oshirish uchun 12 maqsad va taraqqiyot yo‘lini belgilash uchun 17 ko’rsatkich mavjud.

Birinchi o‘ntalik maqsad «maqsadli natijalar» deyiladi va ular quyidagilar:

  1. barqaror iqtisodiy o‘sish;
  2. iqtisodiy samaradorlikni oshirish uchun diversifikatsiya, innovatsiyalar va modernizatsiya;
  3. ish o‘rinlari yaratish va korxonalar o‘sishini qo‘llab-quvvatlash siyosatini rag‘batlantirish;
  4. iste’mol va ishlab chiqarishda resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish;
  5. to‘liq bandlik va teng haq to‘lanadigan munosib mehnat;
  6. bandlikka ko‘maklashish;
  7. yoshlarni ta’lim va tarbiyalash;
  8. zamonaviy qullik, odam savdosi va bolalar mehnatiga barham berish;
  9. mehnat huquqlarini himoya qilish va xavfsiz mehnat muhitini yaratish;
  10.  sog‘lom va barqaror turizmni rivojlantirish, bank, sug‘urta va moliyaviy xizmatlardan hamma teng foydalanishi.

Bu maqsad har bir mamlakatning iqtisodiy sektoridan kelib chiqishi, irqi va madaniyatidan qat’i nazar, fuqarolarning yaxshi hayotga bo’lgan muhim ehtiyojlarini ta’minlashga qaratilgan. Dunyo aholisining qariyb yarmi hali ham kuniga taxminan 2 AQSh dollari ekvivalentida yashaydi. Ko‘p joylarda ish bilan band bo‘lish qashshoqlikdan xalos bo‘lishni kafolatlamaydi. Bu sekin va noto‘g‘ri  taraqqiyot har kimdan qashshoqlikni bartaraf etishga qaratilgan iqtisodiy va ijtimoiy siyosatni qayta ko‘rib chiqish va qayta qurishni talab qilishi mumkin. Eng kam rivojlangan mamlakatlar uchun iqtisodiy maqsad yalpi ichki mahsulotning (YaIM) yiliga kamida 7 foiz o‘sishiga erishishdir. 2018-yilda aholi jon boshiga real YaIMning global o‘sish sur’ati 2 foizni tashkil etdi. Bundan tashqari, kam rivojlangan mamlakatlar uchun bu ko‘rsatkich 2018-yilda 4,5 foizni, 2019-yilda esa 4,8 foizni tashkil etdi, bu SDG 8da ko‘zda tutilgan 7 foizlik o‘sish sur’atidan kamroq. COVID-19 pandemiyasi dunyoni Buyuk Depressiyadan keyingi eng yomon global iqtisodiy inqirozga olib keldi.

2008-yilgi iqtisodiy inqiroz va global retsessiyaning uzoq davom etayotgan ta’siriga qaramay deyarli o‘ttiz yil davomida o‘ta qashshoqlikda yashayotgan ishchilar soni keskin kamaydi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda jami bandlikning 34 foizi o‘rta sinf vakillariga to‘g‘ri keldi, bu ko‘rsatkich 1991 yildan 2015 yilgacha tez o‘sdi. Shunga qaramay, jahon iqtisodiyoti tiklanishda davom etmoqda, dunyoda o‘sish sur’atlari sekinlashmoqda, tengsizlik ortib bormoqda va ish bilan ta’minlanish imkoniyatlarining past darajasi ishchi kuchiga mutanosib ravishda kuzatilmoqda. 2008-yildan beri bandlikning o’sishi darajasi yiliga o’rtacha 0,1% ni tashkil etdi, 2000 va 2007-yillardagi 0,9% ni tashkil etgan. Barcha xodimlarning 60% dan ortig‘i mehnat shartnomasiga ega emas.

SDG 8 kelib chiqishi, irqi va jinsidan qat’i nazar, barcha ishchilar uchun barqaror va adolatli iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishga qaratilgan. Bu diversifikasiya, texnologik yangilash va innovatsiyalar, jumladan, yuqori qo‘shilgan qiymatga ega va mehnatni ko‘p talab qiluvchi tarmoqlarga e’tibor qaratish orqali iqtisodiy samaradorlikning yuqori darajalariga erishishni anglatadi.

Scroll to Top