Barqaror rivojlanish 10-maqsadi Mamlakatlararo va ichki tengsizlik darajasini qisqartirish (keying o‘rinlarda SDG 10 deb yuritiladi) deyiladi. SDG 10 ni amalga oshirish uchun 10 maqsad va taraqqiyot yo‘lini belgilash uchun ko’rsatkich mavjud.

Birinchi 7 ta maqsad «maqsadli natijalar» deyiladi va ular quyidagilar:

  1. daromadlar tengsizligini kamaytirish;
  2. umumjahon ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy inklyuziyaga ko‘maklashish;
  3. teng imkoniyatlarni ta’minlash va kamsitishlarni tugatish;
  4. tenglikni ta’minlovchi fiskal va ijtimoiy siyosatni qabul qilish;
  5. jahon moliya bozorlari va institutlarini tartibga solishni takomillashtirish;
  6. rivojlanayotgan mamlakatlarning moliya institutlarida vakolatlarini kuchaytirish;
  7. mas’uliyatli va yaxshi boshqariladigan migratsiya siyosati rivojlantirish.

Qolgan 3 maqsadga erishish vositasi bo‘lib, ular quyidagilar:

  • rivojlanayotgan mamlakatlar uchun maxsus va differentsial rejimni joriy qilish;
  • kam rivojlangan mamlakatlarda rivojlanishga yordam berish va investitsiyalarni rag‘batlantirish;
  • migrantlarning pul o‘tkazmalari uchun tranzaksiya xarajatlarini kamaytirish.

SDG 10 aholining eng quyi 40 foizi daromadlari o‘sishini milliy o‘rtacha ko‘rsatkichdan yuqori sur’atlarga chiqishini ta’minlashni o‘z oldiga maqsad qilib.  “Birgalikda farovonlik” deb nomlanuvchi ushbu maqsad boshqa maqsadlar bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lib, u SDG 1 ni, yaʼni oʻta qashshoqlikka barham berishni toʻldiradi va u dunyoning barcha mamlakatlari uchun dolzarbdir. 2012–2017-yillarda 73 mamlakatda aholining eng quyi 40 foizi daromadlari o‘sgan. Shunga qaramay, ma’lumotlarga ega bo‘lgan barcha mamlakatlarda aholining eng quyi 40 foizi umumiy daromad yoki iste’molning 25 foizdan kamini olgan.

Tengsizlik iqtisodiy, jins, nogironlik, irqiy, ijtimoiy tengsizlik va kamsitishning turli shakllari kabi turli shakllarda mavjud. Salomatlik, ifloslanish va atrof-muhitning tengligi bilan bog‘liq muammolar ko‘pincha tengsizlikdan bilan ajralmasdir. Ba’zan bu muammolar mahalliy va aborigen jamoalar, etnik ozchiliklar va past ijtimoiy-iqtisodiy maqom (SES) jamoalari bilan ham bog‘liq. Atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bu jamoalar sog‘liq va atrof-muhit uchun uzoq muddatli xavf tug‘diradigan ifloslanish va toksik ifloslanish xavfi yuqori bo‘lgan muhitda tartibsiz yashaydi.

Globallashuv shuningdek, migratsiya, ko‘chish va mulkdan mahrum bo‘lish bilan birga keladi va bu ko‘pincha marginallashgan jamoalar, guruhlarning zaifligini oshiradi. Bu ularning globallashuv va emansipatsiya istiqbollariga salbiy ta’sir qiladi, shu bilan birga tengsizlikni oshiradi. Tartibli, xavfsiz, muntazam va mas’uliyatli migratsiya va harakatlanish siyosatini takomillashtirish uchun hali ham sa’y-harakatlar talab etiladi.

Shuningdek, tengsizlik, ruhiy va jismoniy salomatlik o‘rtasida raqobat, ijtimoiy kapital, ijtimoiy singdirish va birlashish kabi turli shakllarda bog‘liqlik mavjud.

Scroll to Top