SIFATLI TA’LIM

Barqaror rivojlanishning 4-maqsadiBarchani qamrab oluvchi, teng huquqli hamda sifatli ta’limni ta’minlash va barcha uchun uzluksiz ta’lim olish imkoniyatini (keying o‘rinlarda SDG 4 deb yuritiladi) deyiladi. SDG 4ni amalga oshirish uchun 10 maqsad va taraqqiyot yo‘lini belgilash uchun 11 ko’rsatkich mavjud. Birinchi 7 ta maqsad “natijaga asoslangan maqsad” deb ataladi va ular quyidagilar:

  1. bepul boshlang‘ich va o‘rta ta’limdan foydalanish imkoniyati;
  2. sifatli maktabgacha ta’limdan teng foydalanish;
  3. texnikum, kasb-hunar va oliy ta’limdan foydalanish;
  4. moliyaviy muvaffaqiyatga erishish uchun  sifatli ko’nikmalarga ega odamlar sonini ko’paytirish;
  5. ta’lim sohasidagi har qanday kamsitishlarga barham berish;
  6. umuminsoniy savodxonlik va hisoblash qobiliyatini shakllantirish;
  7. barqaror rivojlanish va fuqarolik ta’limdan foydalanish imkoniyatini yaratish.

Maqsadga erishish vositasi quyidagicha:

  • inklyuziv va xavfsiz maktablarni qurish hamda ularni modernizatsiya qilish;
  • rivojlanayotgan mamlakatlar uchun oliy ta’lim stipendiyalarini kengaytirish;
  • rivojlanayotgan mamlakatlarda malakali o’qituvchilar sonini oshirish.

SDG 4 bolalar va yoshlarni sifatli, oson taʼlim olishi hamda boshqa taʼlim imkoniyatlardan keng foydalanishga e’tibor beradi. SDG 4ning maqsadlaridan yana biri umuminsoniy savodxonlikka erishishdir. Bu ta’lim muhitida bilim va qimmatli ko’nikmalarni egallashning muhim tarkibiy qismidir. Shu sababli, barcha uchun xavfsiz, inklyuziv va samarali ta’lim muhitini ta’minlash uchun ko‘proq ta’lim muassasalarini qurish, shuningdek, mavjudlarini modernizatsiya qilish zaruriyati tug‘iladi.

O’ta qashshoqlik, qo’zg’olonlar, jamoalararo mojarolar va boshqa omillarning tarqalishi ko’plab rivojlanayotgan mamlakatlarda taraqqiyotni sezilarli darajada sekinlashtirdi. Ehtiyojmand oilalar farzandlari badavlat oilalardagi tengdoshlariga qaraganda maktabni tashlab ketish ehtimoli ko’proq. Qishloq va shahar o’rtasidagi nomutanosiblik yuqoriligicha qolmoqda. G‘arbiy Osiyo va Shimoliy Afrikada davom etayotgan qurolli to‘qnashuvlar natijasida maktabga bormagan bolalar soni yildan yilga ko‘payib bormoqda. Sahroi Kabir Afrikasidagi barcha rivojlanayotgan mintaqalar orasida boshlang’ich maktabga qabul qilish bo’yicha sezilarli muvaffaqiyatga erishildi. Jumladan, 1990-yilda bolalarning 52 foiz maktabga brogan bo‘lsa, 2012-yilda bolalarning 78 foiz ta’lim olish imkoniyatiga ega bo‘ldi. Shunga qaramay, oradagi tafovutlar hamon saqlanib qolmoqda.

Ta’lim tizimini takomillashtirish uchun «Ta’lim hamma uchun» shiori tanlanib, bu shior zaminida yangi bilimlarni dunyoga yoyishga harakat qilindi. Birgina 1990-yildan boshlab ta’limda turli xalqaro rivojlanish kurslariga e’tibor kuchaydi. Bu Barqaror Rivojlanish Maqsadlari (BRM) boshlanishida muhim deb hisoblangan va SDG 4 deb belgilangan Ta’lim barqaror rivojlanish, davlat qurish va tinchlik uchun kuch sifatida qaraladi. O’qish, yozish yoki hisoblash kabi ma’lum ko’nikmalarga ega bo’lgan bolalar va yoshlar bu ko’nikmalarga ega bo’lmagan tengdoshlariga qaraganda yaxshiroq kelajakka ega bo’lishlari mumkin. Dunyo o’zgarmoqda va globallashuv dunyo aholisidan tezda moslashishni, yangi texnologiyalar bilan ishlashni o’rganishni talab qiladi. Barqaror rivojlanishda ta’limning roli faqat rivojlanayotgan hududlar bilan cheklanmaydi, balki butun dunyodagi mamlakatlar ta’limi bilan ham uzviy bog‘liq. SDG 4 asosiy maqsadi oʻquvchining turmush darajasini va jamiyat kelajagini yaxshilaydigan inklyuziv, sifatli taʼlimni taʼminlashdan iborat.

COVID-19 ning salbiy ta’siri natijasida 2019-yil oxirida millionlab bolalar hali ham maktabga bormagan edi. COVID-19 tarqalishini sekinlashtirish boʻyicha koʻrilayotgan chora-tadbirlar doirasida 2020-yilda maktablarning yopilishi taʼlim natijalariga salbiy taʼsir koʻrsatdi. Bu dunyodagi talabalarning 90 foizdan ortig’iga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Taxminan 1,5 milliard bola va yoshlar ta’lim olish imkoniyatidan mahrum bo‘lishdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, dunyodagi bolalarning kamida uchdan bir qismi COVID-19 pandemiyasi natijada maktablarning ommaviy yopilishi paytida masofaviy ta’limda ishtirok etish uchun zarur bo‘lgan texnologiyaga ega emas. Pandemiya, shuningdek, ta’limdagi nomutanosiblikning oshishiga olib keldi.

Scroll to Top