OCHLIKNI TUGATISH, OZIQ-OVQAT XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH VA OZIQLANISHNI YAXSHILASH HAMDA QISHLOQ XO‘JALIGINING BARQAROR RIVOJLANISHIGA KO‘MAKLASHISH

Barqaror rivojlanishning 2-maqsadi Ochlikni tugatish, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va oziqlanishni yaxshilash hamda qishloq xo‘jaligining barqaror rivojlanishiga ko‘maklashish (keying o‘rinlarda SDG 2 deb yuritiladi) deyiladi. SDG 2 oziq-ovqat xavfsizligi, ovqatlanish patsioniga foydali mahsulotlarni qo’shish, qishloq hayotini tubdan o’zgartirish va barqaror qishloq xo’jaligi o’rtasida uzviy o’zaro bog’liqlik borligini ko‘rsatadi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining ma’lumotlariga ko’ra, 690 millionga yaqin odam och qolmoqda, bu dunyo aholisining 10 foizdan sal kamrog’ini tashkil etadi. Har toʻqqiz kishidan biri har kecha och uxlab yotadi, jumladan, hozirda Janubiy SudanSomaliYaman va Nigeriyada ochlikdan oʻlish xavfi ostida boʻlgan 20 million kishi borligi aytilmoqda.

SDG 2ni amalga oshirish uchun 8 maqsad va taraqqiyot yo‘lini belgilash uchun 14 ko’rsatkich mavjud Yuqoridagi vazifalarni amalga oshirgandan so‘ng quyidagi natijaga erishiladi:

  1. ochlikni yo’q qilish va oziq-ovqat bilan ta’minlashni yaxshilash;
  2. to’yib ovqatlanmaslikning barcha shakllarini yo’q qilish;
  3. qishloq xo’jaligi hosildorligini oshirish;
  4. barqaror oziq-ovqat ishlab chiqarish tizimlari va barqaror qishloq xo’jaligi amaliyoti kengaytirish;
  5. urug’lar, ekinlar, qishloq xo’jaligi va uy hayvonlarining genetik xilma-xilligi ko‘paytirish;
  6. investitsiyalar, tadqiqot va texnologiya olib kirish.

To’yib ovqatlanmaslik darajasi ko‘p yillar davomida ma’lum bir foizda kamaydi. Lekin 2015-yildan boshlab och qolish darajasini yana ortib bordi. Buning asosiy sababi, oziq-ovqat tizimlaridagi turli xil yetishmovchiliklar, iqlim o‘zgarishlari, chigirtkalar invaziyasi va COVID-19 pandemiyasi hisoblanadi. Bu oqibatlar bilvosita xarid qobiliyatini, oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish va tarqatish qobiliyatini pasaytiradi. Bu esa aholining eng zaif qatlamlariga ta’sir qiladi va qo’shimcha ravishda ularning oziq-ovqat mahsulotlaridan foydalanishini cheklaydi.Statistik ma’lumotga ko‘ra,  2020-yilda 142 milliongacha odam COVID-19 pandemiyasi natijasida toʻyib ovqatlanmaslikdan aziyat chekkan. Bundan tashqari, COVID-19 pandemiyasi davrida iqtisodiy o’sish darajasi sust bo‘lganligi sababli, 2020-yil oxiriga kelib, dunyoda to’yib ovqatlanmaydigan odamlarning umumiy soniga 83 dan 132 milliongacha oshdi.

Bunday holatda dunyo 2030-yilga borib ocharchilikni yo‘qota olmaydi. Ayniqsa, Afrikadagi aholi ochlikdan qutilishi dargumon. BRM ga a’zo davlatlarni ochlik va oziq-ovqat yetishmovchiligini yo‘q qilish uchun hali ko’p ish qilish kerakligidan ogohlantiradi.

SDG 2 2030-yilga kelib to’yib ovqatlanmaslik va ochlikning barcha shakllariga barham berish va yil davomida har bir kishi, ayniqsa bolalar uchun yetarli ovqatlanishni ta’minlashni maqsad qilgan. Dunyo bo’ylab taxminan 155 million bolaga yomon ta’sir ko’rsatadigan to’yib ovqatlanmaslikdir. Bu bolalarning aqliy va jismoniy rivojlanishini sekinlashtiradi, ularda o’lim va kasallik xavfini oshiradi.

2017-yil holatiga ko’ra, BMTga a’zo 202 ta davlatdan faqat 26 tasi to’yib ovqatlanmaslikni tugatish bo’yicha SDG maqsadiga erishish yo’lida  ketayotgan edi. 20 foizi esa hech qanday muvaffaqiyatga erisha olmadi, deyarli 70 foizida hech qanday strategik ish amalga oshirilmagan.

Noto’g’ri ovqatlanish va haddan tashqari ochlik barqaror rivojlanish yo’lidagi asosiy to’siqdir. Ikki to‘siq odamlar uchun qiyinchilik tug‘diradi. Och odamlar unumdorligi past bo’ladi va kasalliklarga ko’proq moyil bo’ladi. Shunday qilib, ular o’z hayotlarini yaxshilay olmaydilar. SDG 2 dunyo aholisini saqlab qolish va hech kim hech qachon ochlikdan aziyat chekmasligini ta’minlash uchun asos yaratadi. Bu zamonaviy texnologiyalar va adolatli taqsimlash tizimlaridan foydalangan holda barqaror qishloq xo’jaligini rivojlantirish orqali amalga oshirilishi kerak. Qishloq xo’jaligidagi innovatsiyalar oziq-ovqat ishlab chiqarishni ko’paytirish va chiqindilarini kamaytirish uchun mo’ljallangan.

SDG 2da aytilishicha, 2030-yilgacha odamlar ochlik va to’yib ovqatlanmaslikning barcha shakllariga barham berish orqali oziq-ovqat xavfsizligiga erishishlari kerak. Bunga qishloq xoʻjaligi mahsuldorligini va kichik oziq-ovqat ishlab chiqaruvchilarning (ayniqsa, ayollar va mahalliy xalqlar) daromadlarini ikki baravar oshirish, oziq-ovqat ishlab chiqarishning barqaror tizimlarini taʼminlash, yer va tuproq sifatini izchil yaxshilash orqali erishiladi. Qishloq xo’jaligi dunyodagi eng yirik ish beruvchi bo’lib, dunyo aholisining 40 foizini tirikchilik bilan ta’minlaydi. Bu ehtiyojmand qishloq uy xo’jaliklari uchun eng katta daromad manbai hisoblanadi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda qishloq xoʻjaligi ishchi kuchining qariyb 43%, Osiyo va Afrikaning ayrim qismlarida esa 50% dan ortigʻini ayollar tashkil qiladi. Biroq, ayollar yerning atigi 20 foiziga egalik qiladi.

Scroll to Top